Inspiratie en tips
voor mantelzorgvriendelijk werken

Hoe zorg je voor een bedrijfscultuur waarin praten over mantelzorg vanzelfsprekend is? Hoe voer je daar goede gesprekken over, en welke (maatwerk)afspraken maak je? Hier vind je handige tips die je daarbij helpen.

1

Onderzoek welke rol mantelzorg speelt in jouw organisatie

  • Breng de situatie in kaart

    Door onderzoek te doen in je organisatie kun je een goed beeld krijgen van de impact van mantelzorg op je medewerkers. Hoeveel medewerkers zorgen voor een naaste? Hoe ervaren zij de combinatie? Heeft het invloed op hun functioneren? Neem in je onderzoek alle collega’s en ook leidinggevenden mee. Zij worden namelijk regelmatig op de werkvloer geconfronteerd met medewerkers die afspraken willen maken over mantelzorg.

    • INSPIRATIE Damen Shipyards Group heeft vragen over mantelzorg toegevoegd aan hun medewerkerstevredenheidsonderzoek. Dit geeft meer inzicht in de rol die mantelzorg speelt in de organisatie.
    • TIP Met de Online Monitor van Werk en Mantelzorg krijg je niet alleen inzicht in hoe werkende mantelzorgers de combinatie ervaren, maar juist ook hoe het thema leeft bij leidinggevenden en collega’s die geen mantelzorgtaken hebben.
    • INSPIRATIE NEM Energy heeft een plan van aanpak opgesteld en de online monitor uitgevoerd. Hier vind je de resultaten van de online monitor en welke inzichten het heeft opgeleverd. En lees ook de ervaringen van OR-lid Bart van NEM.
    • INSPIRATIE Bij Veolia leeft het onderwerp mantelzorg. Vragen zijn meegenomen in een onderzoek onder de werknemers en er worden gesprekken over gevoerd. Hier vind je en samenvatting van de tips die Veolia heeft voor de organisatie, leidinggevende en de medewerkers.
    • INSPIRATIE Of gebruik net als Kaak de Quick Scan.

  • Vraag het je medewerkers

    Neem het onderwerp mee in gesprekken met je medewerkers. Vraag je werknemers of ze mantelzorgtaken verrichten, hoe ze het ervaren, en of ze behoefte hebben aan specifieke ondersteuning. Je kunt zelf deze gesprekken doen. Als je dit liever uitbesteedt, kun je een werk en mantelzorgexpert inzetten.

    • INSPIRATIE Bij ABB motion heeft het management eerst zelf de medewerkers benaderd van wie zij wisten dat ze een mantelzorgtaak naast hun werk hadden. Ook hebben ze met een expert verdiepende gesprekken gevoerd.
    • TIP Welke vragen kun je stellen? Hier vind je voorbeelden van de vragen die ABB stelde tijdens een focusgesprek.

  • Analyseer verzuimgegevens

    Is er een toename van ziekteverzuim door persoonlijke redenen? Dan kan mantelzorg een rol spelen. Het is daarom belangrijk om de redenen van het ziekteverzuim in kaart te brengen. En ga daarover in gesprek met bijvoorbeeld de Arbodienst of Bedrijfsmaatschappelijk werk.

    • INSPIRATIE Bosch heeft draagvlak gecreëerd en mantelzorg geborgd in de organisatie omdat de Arbodienst aangaf dat mantelzorg steeds meer naar voren kwam in (jaar)gesprekken. Voor het MT werd het noodzaak hier iets mee te doen. Niet iedere leidinggevende vindt het makkelijk om mantelzorg bespreekbaar te maken. Bosch heeft hierop geanticipeerd door te starten met het trainen van leidinggevenden.
    • INSPIRATIE Bedrijfsmaatschappelijk werk van Bosch organiseert regelmatig met de Arbodienst SMT overleggen voor leidinggevenden. Samen met de Arbodienst is een presentatie gegeven aan leidinggevenden. Kijk hier voor ingekorte versie van de presentatie.
    • TIP Ga in gesprek met je arbodienst, en vraag of zij deze thematiek veel tegenkomen. Vraag je arbodienst naar hun aanpak, hun aanbod en interventie wanneer er sprake is van mantelzorg bij medewerkers. Hoe voeren ze hierover het gesprek? Herkennen zij mantelzorg bij medewerkers? En welke ondersteuning kan er worden aangeboden?

De combinatie van werk en mantelzorg paste perfect in ons programma ‘Fit for future’. Het MT besefte dat er meerdere collega’s waren die te maken hadden met mantelzorg en men besloot focusgesprekken, verdiepende interviews te houden over de impact en behoeften van deze medewerkers.

Antonie van ABB

Ik heb voor een medewerker een mantelzorgcoach/ makelaar ingezet. Die hielp de thuissituatie af te stemmen met het werk. Ziekmelden was toen niet meer nodig. Een win-win voor de medewerker én het bedrijf. Ik weet nu wat de medewerker kan helpen om de regie te nemen en weer in balans te komen. Daar ben ik blij mee en dat faciliteer ik graag.

Joke van Damen Shipyards Group

In het kader van veiligheid spelen we diverse noodscenario’s na. Maar het noodscenario wat te doen als de helft van mijn medewerkers straks thuis zorg moeten leveren, bespreken we niet. Dat is een eye-opener. Dit is in de toekomst hét onderwerp voor ons personeel; hoe blijf ik in balans als het gaat om werken en zorgen thuis.

Antonie van ABB

De uitkomsten van het onderzoek lieten zien dat ook wij bij Damen te maken hebben met 1 op de 5 medewerkers die werk combineren met mantelzorg. En dat is goed om te weten. Door inzicht te krijgen weet ik ook beter wat er nodig is.

Joke van Damen Shipyards Group over het in kaart brengen van de situatie

De ruimte die wij onze medewerkers geven verdient zich dubbel terug. We gaan ervan uit dat zij zelf de verantwoordelijkheid nemen om hun werk goed te doen. Wanneer en op welk moment kunnen ze dan aanpassen aan de zorgsituatie. In goed overleg is veel mogelijk.

Anouk van Veolia

Ik kon door de inspiratiesessies besluiten en vastleggen wat er al wel is en onder welke paraplu, en wat ik aanvullend op het gebied van mantelzorg kan doen. Nu neem ik mantelzorg mee vanuit het aannamebeleid, uitstroombeleid en het voeren van het goede gesprek over mantelzorg.

Renate van Kaak Bakkerijmachines
2

Ga in gesprek en maak heldere afspraken

Als werkgever is het goed om mantelzorg proactief bespreekbaar te maken in alle lagen van de organisatie. Dat kan op verschillende manieren.

  • Faciliteer een goed gesprek op de werkvloer

    Op de werkvloer is het goed dat leidinggeven de prive-situatie van hun medewerkers kennen. Vraag ernaar. Maak het makkelijker voor medewerkers met mantelzorgtaken om hun situatie te delen met collega’s en hun leidinggevende. Gebruik hiervoor de volgende tips:

    • TIP De praatplaat werk & mantelzorg
    • TIP Neem net als Van de Grijp IGS vragen op over de combinatie van werk en mantelzorg op het gespreksformulier voor de functioneringsgesprekken. Zo komt het altijd aan bod.
  • Maak maatwerkafspraken met je medewerkers
    • INSPIRATIE ABB heeft maatwerkafspraken gemaakt met medewerkers. Denk aan (tijdelijk) een stap terug doen in je functie. Of eerder stoppen met werken.
    • INSPIRATIE Ook bij Bosch zijn ze in gesprek gegaan met medewerkers en zijn er maatwerkafspraken gemaakt.
    • TIP Werkende mantelzorgers kunnen gebruikmaken van verschillende wettelijke verlofregelingen. Cao-afspraken zijn (altijd) aanvullend op wetgeving. Hier lees je meer over wettelijke regelingen en maatwerkoplossingen. Of vraag het na bij je werkgever.

  • Organiseer een medewerkerslunch

    Nodig je medewerkers uit voor een lunch voor het geven van erkenning, uitwisselen van ervaringen en het geven van voorlichting over de ondersteuningsmogelijkheden bij mantelzorg vanuit jouw organisatie en thuis.

    • INSPIRATIE Meta van Elektrolux Home zocht een ingang om mantelzorg op de agenda te krijgen en bespreekbaar te maken. Zij geeft zelf ook mantelzorg aan haar ouders. Daarvoor neemt ze één dag in de week vrij. Als geen ander weet zij wat het is om alle ballen in de lucht te moeten houden. Op de Dag van de Mantelzorg heeft zij een lunch georganiseerd om ervaringen met collega’s uit te wisselen.

  • Vraag aandacht op de Dag van de Mantelzorg

    Gebruik de Dag van de Mantelzorg op 10 november om bekendheid te geven aan de combinatie van werk en mantelzorg. Hier vind je meer inspiratie.

    • TIP Plaats een bericht op je intranet of in het personeelsblad.

 

3

Train je leidinggevenden

Om praten over mantelzorg op de werkvloer te stimuleren, is het zinvol om HRM, leidinggevenden en andere sleutelfiguren te trainen in de dynamiek van mantelzorg. Zo leer je mantelzorg herkennen en signaleren. Je ontvangt informatie over de ondersteuningsmogelijkheden thuis en op het werk. Ook oefen je het voeren van het goede gesprek en bespreek je hoe je mantelzorg kunt integreren in je HR-beleid.

  • Verschillende manieren om te trainen of inspireren
    • INSPIRATIE Er zijn verschillende mogelijkheden om je leidinggevenden te trainen of te inspireren:
      • ABB heeft een bijeenkomst gehouden voor leidinggevenden over hoe herken je mantelzorg, hoe voer je het gesprek en wat zijn de ondersteuningsmogelijkheden.
      • Boon Edam bv hebben een draagvlaksessie met de HR-community gehad. Daar is voorlichting gegeven over mantelzorg.
      • Renate van Kaak Bakkerijmachines wil op tijd signaleren en preventief het gesprek aangaan. Daarom is ze gestart met een kennissessie in haar HRM-team en is ze het gesprek aangegaan met haar arbodienst. Ook om zo haar eigen deskundigheid en expertise te vergroten. Ook streeft ze naar een integrale aanpak; mantelzorg wordt meegenomen vanuit het aannamebeleid, uitstroombeleid en door het voeren van het goede gesprek over mantelzorg.Kone BV, Koninklijke Auping en NEM Energy organiseerden ook een kennissessies voor het MT en/of OR
    • TIP FME biedt regelmatig webinars en informatie aan over Mantelzorg. Of lees nu de blog van Edwin over Werk en Mantelzorg.
4

Beschrijf en borg mantelzorg in je organisatie

Zorg er voor dat mantelzorg structureel een plek krijgt in je bedrijfsvoering. Je kunt vastleggen wanneer er sprake is van mantelzorg, hoe en waar dit binnen de organisatie besproken wordt en welke ondersteuningsmogelijkheden/interventies vanuit het bedrijf, én buiten het bedrijf aangeboden kunnen worden.

  • Informeer je medewerkers

    Geef je medewerkers informatie over en maak ze bewust van de combinatie werk en mantelzorg. Vertel waar je medewerkers met vragen over mantelzorg terecht kunnen. Geef een overzicht van de ondersteuningsmogelijkheden thuis en op het werk. Mogelijk ken je een collega die zijn verhaal en de maatwerkafspraak die hij gemaakt heeft wil delen met het team/bedrijf.

5

Meer weten?

Kijk ook eens op www.werkenmantelzorg.nl. Hier vind je inspiratie, kennis en praktische tools om zelf aan de slag te gaan.

Werkgevers kunnen contact opnemen met FME: 088 400 84 00

Werknemers kunnen ook contact opnemen met de vakbonden:

  • FNV – 088 368 03 68
  • CNV – 030 751 10 01
  • De Unie – 0345 85 18 51
  • VHP2 – 040 211 62 22